Sinh viên nên sử dụng sách ngữ pháp nào?

LAN: Xin kính chào TS. Phạm Văn Thỏa! Nhiều bạn sinh viên khi ra nhà sách để tìm mua một quyển sách ngữ pháp phù hợp cho nhu cầu học tập của mình đã phải “ngẩn tò te” trước một “rừng” sách ngữ pháp đủ các loại bày bán la liệt trên các kệ sách. Chuyên mục “Today’s Issues” rất mong quý Thầy tư vấn cho các bạn vấn đề khó khăn này.

Câu hỏi đầu tiên là: Xin Thầy vui lòng cho biết các tiêu chí để đánh giá một quyển sách ngữ pháp hay?

TS. Phạm Văn Thỏa: Câu trả lời khá dài và tôi mong các bạn có thể đọc và cảm nhận được hết. Thế nào là cuốn sách hay tùy thuộc vào góc độ đánh giá và tiếp nhận của người đọc. Đưa ra tiêu chí đánh giá về điều kiện của bản thân trước khi chọn mua sách ngữ pháp tiếng Anh là điều cần thiết. Điều đó cũng giúp bạn không mất thời gian ngỡ ngàng, ngẩn …tò te …  khi bước vào nhà sách.

I.    Tiêu chí đánh giá điều kiện bản thân

Tiêu chí tự đánh giá là điều cần thiết khi chọn sách ngữ pháp tiếng Anh vì chúng đảm bảo rằng cuốn sách phù hợp với mục tiêu, nhu cầu và bối cảnh học tập riêng của bạn. 

 1. Phù hợp với Mục tiêu học tập

- Mục tiêu cụ thể: Những người học khác nhau có những mục tiêu khác nhau, chẳng hạn như vượt qua kỳ thi, cải thiện khả năng giao tiếp hoặc giảng dạy. 

- Tính liên quan: Ví dụ, một sinh viên chuyên ngành tiếng Anh có thể cần nội dung lý thuyết chuyên sâu, trong khi một người học bình thường (không chuyên Anh) có thể thích một cuốn sách tập trung vào giao tiếp hàng ngày.

 2. Phù hợp với Trình độ thành thạo

- Tránh tình trạng quá tải: Tự đánh giá trình độ của bạn đảm bảo rằng bạn chọn một cuốn sách phù hợp với trình độ của mình—cho dù bạn là người mới bắt đầu, trung cấp hay nâng cao.

- Học tập tiến bộ: Chọn một cuốn sách phù hợp với trình độ của bạn cho phép tiến bộ dần dần mà không bỏ qua các khái niệm cơ bản hoặc bị kẹt ở các chủ đề quá nâng cao.

 3. Phù hợp với Phong cách học tập

- Định dạng ưa thích: Một số người học thích các phương tiện trực quan như sơ đồ và biểu đồ, trong khi những người khác có thể thích các giải thích chi tiết bằng văn bản. Xác định phong cách học tập của bạn đảm bảo cuốn sách phù hợp với sở thích của bạn.

- Phù hợp phong cách: Một cuốn sách phù hợp với cách bạn học tốt nhất (ví dụ: các bài tập tương tác dành cho người học bằng vận động hoặc các ví dụ rõ ràng dành cho người học bằng thị giác) giúp bạn luôn có động lực.

 4. Bối cảnh và nhu cầu thực tế

- Sử dụng học thuật so với sử dụng thực tế: Tiêu chí tự đánh giá giúp phân biệt xem bạn có cần một cuốn sách cho mục đích học thuật, giảng dạy, giao tiếp chuyên nghiệp hay học tập thông thường không.

- Nhu cầu cụ thể: Nếu bạn đang chuẩn bị cho các kỳ thi như TOEFL, IELTS hoặc các khóa học đại học, bạn sẽ cần một cuốn sách bao gồm ngữ pháp phù hợp với các đánh giá đó.

 5. Thời gian và cam kết

- Thời gian có sẵn: Tiêu chí tự đánh giá cho phép bạn lựa chọn giữa những cuốn sách có nhiều chi tiết hoặc những cuốn sách có tóm tắt ngắn gọn, tùy thuộc vào thời gian bạn có thể dành cho việc học.

- Tự học so với Học có hướng dẫn: Nếu bạn tự học, bạn sẽ cần một cuốn sách có đáp án và các công cụ tự đánh giá. Đối với mục đích sử dụng trong lớp học, các tài nguyên dành cho giáo viên có thể phù hợp hơn.

6. Ngân sách và Tài nguyên

- Hiệu quả về Chi phí: Tiêu chí của bạn có thể bao gồm khả năng chi trả hoặc tính khả dụng của các tài nguyên bổ sung như bài tập trực tuyến hoặc công cụ kỹ thuật số.

- Khả năng truy cập: Đảm bảo rằng định dạng của sách (sách giấy, sách điện tử, ứng dụng tương tác) thuận tiện cho bạn.

7. Động lực và Sở thích Cá nhân

- Tính phù hợp: Một cuốn sách phù hợp với sở thích của bạn (ví dụ: tập trung vào ngữ pháp kinh doanh, tiếng Anh học thuật hoặc trò chuyện thông thường) sẽ giúp bạn tập trung.

- Mức độ thử thách: Tiêu chí tự đánh giá đảm bảo nội dung không quá dễ cũng không quá khó, duy trì động lực và cảm giác thành tựu.

 8. Tương thích với kiến thức hiện có

- Khoảng trống kiến thức: Xác định các lĩnh vực mà kiến thức ngữ pháp của bạn còn yếu và đảm bảo cuốn sách tập trung vào các lĩnh vực đó.

- Xây dựng dựa trên Điểm mạnh: Bạn có thể chọn những cuốn sách mở rộng kiến thức đã biết, tránh việc học trùng lặp.

 9. Độ bền và Sử dụng trong Tương lai

- Khả năng Tái sử dụng: Tiêu chí tự đánh giá có thể hướng dẫn bạn đến những cuốn sách phát triển cùng bạn.

- Liên quan đến Chuyên môn: Đối với những người chuyên ngành tiếng Anh hoặc giáo viên, một cuốn sách vừa là tài liệu tham khảo dài hạn là vô cùng giá trị.

 10. Động lực để Sử dụng Nhất quán

- Dễ Hiểu: Một cuốn sách phù hợp với trình độ hiểu của bạn có nhiều khả năng được sử dụng thường xuyên hơn.

- Sự tham gia: Tiêu chí tự đánh giá giúp bạn chọn một cuốn sách thú vị và phù hợp, tăng khả năng học tập nhất quán.

Nói chung: Trước khi mua sách ngữ pháp bạn cần biết bạn là ai: đã biết đến đâu, khoảng trống kiến thức là gì, năng lực tiếp nhận bao nhiêu, có khả năng cam kết học đến trang cuối cùng không v.v..

II. Tiêu chí dành cho Sách ngữ pháp phù hợp và hiệu quả

A. Tiêu chí quan trọng

 1. Đối tượng mục tiêu

- Mức độ thành thạo được xác định: Cuốn sách phải nêu rõ trình độ mà nó hướng đến (ví dụ: bạn mới bắt đầu, trung cấp, nâng cao hoặc là người học chuyên biệt như sinh viên EFL/ESL).

- Cảm nhận về văn hóa: Các ví dụ minh họa phải phù hợp với khả năng và hoàn cảnh của bạn.

 2. Nội dung

- Độ bao quát: Bao quát tất cả các khía cạnh cốt lõi của ngữ pháp (ví dụ: các thành phần của câu, cấu trúc câu, thì, mệnh đề, v.v.) có liên quan đến trình độ mục tiêu.

- Độ chính xác: Các giải thích và ví dụ về ngữ pháp phải chính xác về mặt ngôn ngữ và tuân thủ tiếng Anh chuẩn.

- Rõ ràng: Sử dụng ngôn ngữ đơn giản và chính xác để giải thích. Tránh sử dụng thuật ngữ chuyên ngành trừ khi cần thiết và cung cấp định nghĩa rõ ràng cho các thuật ngữ.

- Ví dụ thực tế: Bao gồm nhiều ví dụ thực tế minh họa cách sử dụng ngữ pháp trong các ngữ cảnh khác nhau.

 3. Bố cục và cấu trúc

- Trình tự logic: Trình bày các chủ đề theo thứ tự logic, xây dựng trên các khái niệm cơ bản trước khi chuyển sang các khái niệm nâng cao.

- Bố cục nhất quán: Sử dụng định dạng nhất quán cho các chương hoặc phần, giúp dễ dàng điều hướng.

- Tham chiếu chéo: Liên kết các chủ đề liên quan trong sách để hiểu sâu hơn.

4. Các tính năng sư phạm

- Giải thích và quy tắc: Giải thích rõ ràng, súc tích được hỗ trợ bởi các ví dụ và các yếu tố khác.

- Hoạt động thực hành: Cung cấp nhiều bài tập khác nhau (ví dụ: điền vào chỗ trống, viết lại câu, sửa lỗi, v.v.) để củng cố sự hiểu biết.

- Đáp án: Bao gồm đáp án cho các bài tập hỗ trợ việc học độc lập.

- Phương tiện trực quan: Sử dụng biểu đồ, bảng, sơ đồ và hình minh họa để giải thích các điểm ngữ pháp phức tạp.

 5. Phương pháp giảng dạy

- Vai trò chức năng của ngữ pháp: Tập trung vào cách ngữ pháp được sử dụng trong giao tiếp thay vì học thuộc lòng các quy tắc.

- So sánh và đối chiếu: Làm nổi bật những lỗi thường gặp của người học và cung cấp sự so sánh/đối chiếu giữa các điểm ngữ pháp tương tự (ví dụ: "will" so với "going to").

- Học theo ngữ cảnh: Tích hợp ngữ pháp vào các tình huống thực tế như hội thoại, bài viết hoặc mẫu bài viết.

- Phân tích lỗi: Cung cấp các mẹo để xác định và sửa lỗi thường gặp.

 6. Dễ sử dụng

- Ngôn ngữ thân thiện với người dùng: Sử dụng tiếng Anh rõ ràng và đơn giản, tránh các thuật ngữ quá kỹ thuật khi có thể.

- Sử dụng linh hoạt: Có thể sử dụng để tự học, giảng dạy trên lớp hoặc làm hướng dẫn tham khảo.

- Tích hợp kỹ thuật số: Cung cấp các tài nguyên kỹ thuật số (ví dụ: bài tập trực tuyến, hướng dẫn bằng video hoặc ứng dụng) nếu có thể.

 7. Tạo động lực, khuyến khích tham gia

- Các yếu tố tương tác: Bao gồm các hoạt động hấp dẫn như câu đố, trò chơi hoặc nhiệm vụ hợp tác.

- Sự liên quan về văn hóa: Sử dụng các ví dụ, thành ngữ và văn bản hấp dẫn về mặt văn hóa và ngữ cảnh đối với người học.

- Khuyến khích Viết và Nói: Thúc đẩy việc sử dụng ngữ pháp tích cực thông qua các nhiệm vụ viết và nói sáng tạo.

 8. Tài liệu hỗ trợ

- Nguồn bổ sung: Cung cấp các công cụ học tập bổ sung, chẳng hạn như chú giải thuật ngữ, tóm tắt ngữ pháp và biểu đồ tham khảo nhanh.

- Theo dõi tiến độ: Bao gồm các bài kiểm tra chẩn đoán hoặc danh sách kiểm tra tiến độ để giúp người học đánh giá sự phát triển của mình.

 9. Hỗ trợ thích ứng

- Tuân thủ các tiêu chuẩn: Tuân thủ các khuôn khổ năng lực ngôn ngữ được công nhận trên toàn thế giới (ví dụ: CEFR, TOEFL, IELTS).

- Tính linh hoạt: Cho phép giáo viên hoặc người học điều chỉnh tài liệu theo nhu cầu cụ thể của họ.

B. Tiêu chí bổ sung

 10. Thẩm mỹ trong thiết kế

- Bố cục hấp dẫn: Bao gồm các tiêu đề, tiêu đề phụ rõ ràng và đủ khoảng trắng để dễ đọc.

- Kiểu chữ dễ đọc: Sử dụng phông chữ và kích thước phông chữ dễ nhìn.

- Điểm nổi bật được mã hóa màu: Làm nổi bật các quy tắc, ví dụ hoặc bài tập chính bằng màu sắc hoặc chữ in đậm.

 11. Được đặt trên nền tảng kết quả nghiên cứu

- Thông tin chi tiết về ngôn ngữ học hiện tại: Phản ánh nghiên cứu ngôn ngữ học và các hoạt động sư phạm mới nhất.

- Xác thực theo kinh nghiệm: Được phát triển hoặc phản biện bởi các chuyên gia trong lĩnh vực ngôn ngữ học và giảng dạy tiếng Anh.

LAN: Qua kinh nghiệm sử dụng và giảng dạy ngữ pháp nhiều năm, xin Thầy giới thiệu tên 02 quyển sách ngữ pháp phù hợp, cho sinh viên chuyên Anh và không chuyên Anh?

TS. Phạm Văn Thỏa:

Sách cho sinh viên chuyên Anh:

-       A Comprehensive Grammar of the English Language by Randolph Quirk, Sidney Greenbaum, Geoffrey Leech, and Jan Svartvik: có độ tin cậy và chi tiết cao, bao gồm mọi khía cạnh về ngữ pháp, cú pháp và phong cách tiếng Anh.

-       The Cambridge Grammar of the English Language by Rodney Huddleston and Geoffrey K. Pullum: tập trung vào lý thuyết ngữ pháp hiện đại với các giải thích và phân tích sâu sắc về các cấu trúc phức tạp.

Sách cho sinh viên không chuyên Anh:

-       English Grammar in Use (Intermediate) by Raymond Murphy: dễ dùng và thiết thực với những giải thích rõ ràng, ngôn ngữ đơn giản và nhiều bài tập thực hành.

-       Basic Grammar in Use by Raymond Murphy, William R. Smalzer, and Stacy A. Hagen: thích hợp cho người mới bắt đầu đến trình độ trung cấp thấp, tập trung vào ngữ pháp thiết yếu cho giao tiếp hàng ngày.

Ghi chú:

-       Đọc và hiểu sách ngữ pháp tiếng Anh bằng tiếng Anh là một trong những phương pháp học tiếng Anh thực tế, hiệu quả nhất .

-       Diễn đạt, mô tả ngữ pháp tiếng Anh bằng tiếng Anh là phương thức giúp phát triển kỹ năng nói tiếng Anh vô cùng thực tế và tiết kiệm.

LAN: Xin trân trọng cảm ơn Thầy đã dành thời gian trao đổi cùng chúng em! Kính chúc Thầy nhiều sức khỏe, thành công và hạnh phúc!

TS. Phạm Văn Thỏa: Hy vọng phần tư vấn trên sẽ có ích cho các bạn. Tôi chúc các bạn lựa chọn sách ngữ pháp tiếng Anh phù hợp và học tiếng Anh thành công ./.